Maski medyczne nazywane także chirurgicznymi nie zaliczają się do środków ochrony dróg oddechowych, które chronią przed czynnikami biologicznymi. Przede wszystkim stanowią ochronę przed skażeniem kropelkowym ze strony użytkownika maski medycznej. Oznacza to, że osoba nosząca tego rodzaju maskę głównie chroni innych, a nie siebie. Maski medyczne są jednak wystarczające podczas zwykłej opieki nad pacjentem, a modele o wyższej skuteczności filtracji bakteryjnej stosowane są powszechnie podczas operacji.
Klasy ochrony
Norma EN 14683 segreguje maski medyczne na podstawie skuteczności filtracji bakteryjnej (BFE – Bacterial Filtration Efficiency), różnicy ciśnień (opór oddechu), a także odporności na przesiąkanie. Na podstawie tej normy wyróżnia się następujące klasy ochrony:
- Typ I – skuteczność filtracji bakteryjnej BFE ≥ 95%
- Typ I R – skuteczność filtracji bakteryjnej BFE ≥ 95% oraz odporność na przesiąkanie
- Typ II – skuteczność filtracji bakteryjnej BFE ≥ 98%
- Typ II R – skuteczność filtracji bakteryjnej BFE ≥ 98% oraz odporność na przesiąkanie
Zastosowanie masek medycznych
Zadaniem masek medycznych jest przede wszystkim ochrona pacjentów przed zarażeniem się w wyniku kontaktu z personelem medycznym. Zakładane są głównie podczas operacji bądź innych zabiegów. Maski medyczne mają także chronić lekarzy i inne osoby pracujące w obiektach medycznych przed dostaniem się do ich organizmu krwi oraz płynów ustrojowych pacjentów. Zagrożeniem dla personelu medycznego mogą być m.in. aerozole krwi powstające w powietrzu na skutek używania narzędzi pneumatycznych, zakaźne cząsteczki przedostające się do powietrza podczas stosowania lasera, uczestniczenie w procesie dezynfekcji czy też styczność z pacjentami chorymi na gruźlicę, błonnicę, zapalenie płuc oraz wiele innych chorób zakaźnych. Jeśli jednak poziom zagrożenia jest wysoki, a użytkownik ma pracować w zapylonej atmosferze, zaleca się użycie półmasek filtrujących FFP zamiast masek medycznych.
Maski medyczne stosowane są:
– w celu zapewnienia pacjentom sterylnych warunków, na przykład podczas operacji;
– w ograniczonym stopniu w celu zapewnienia ochrony personelowi medycznemu, który narażony jest na kontakt z krwią i płynami ustrojowymi pacjentów;
– aby chronić przed dostaniem się bakterii lub wirusów do otoczenia (lecz nie są wystarczające dla samego użytkownika, który ma możliwość zarażenia się);
– w celu ochrony przed dużymi cząstkami, które przenoszone są drogą kropelkową.
Maski medyczne nadają się jedynie do użytku jednorazowego ze względu na to, że w dosyć szybkim tempie ulegają zawilgotnieniu, które z kolei prowadzi do podniesienia się ryzyka przecieku. Ich żywotność zależy także od poziomu wilgotności oraz temperatury otoczenia. Z tego powodu należy pamiętać o regularnej wymianie maski na nową. Maski chirurgiczne nie filtrują powietrza lecz tworzą barierę fizyczną pomiędzy błonami śluzowymi, a zanieczyszczeniem. Chronią przed cząstkami o średnicy nie mniejszej niż 100 μm, co oznacza, że z reguły nie są wystarczająco skuteczne w przypadku wirusów. Jednakże stanowią efektywną barierę w przypadku wydzielin przenoszonych drogą kropelkową, w których również mogą znajdować się wirusy. Maski chirurgiczne luźno przylegają do twarzy i nie są szczelne przez co także nie zapewniają użytkownikowi dostatecznej ochrony.
Norma EN 14683 nie ma zastosowania do masek, które przeznaczone są wyłącznie do ochrony personelu medycznego. Jeżeli celem jest ochrona użytkownika przed zarażeniem się wirusami, bakteriami czy grzybami, a także zapobieganie rozprzestrzeniania się pandemii, należy stosować urządzenia, które spełniają normę EN 149. Warto zwrócić uwagę na poniższe zestawienie:
– Według normy EN 14683 skuteczność filtracji jest badana cząstką o średniej wielkości 3 μm.
– Według normy EN 149 skuteczność filtracji jest badana cząstką o średniej wielkości 0,4 i 0,6 μm.
Wobec powyższego maska medyczna nie jest wystarczająco skuteczna w przypadku wirusów. W takiej sytuacji zdecydowanie lepszy wybór stanowią półmaski filtrujące.
